“Kijk, het oorspronkelijke plan was om zondag de deur uit te gaan, om mijn dochter naar een station op weg naar haar studentenstad te brengen. Dat doe ik vaker, dat scheelt haar een hoop tijd. Kleine moeite, groot plezier. Maar, ik twijfelde. Wat was belangrijker: mijn wil om haar te brengen of de officiële landelijke blijf-zoveel-mogelijk- binnen-waarschuwing…?”

Het KNMI had code geel afgegeven en voor grote delen van het land zelfs oranje. Daarmee zorgde Ciara zondag voor afgelaste voetbalwedstrijden, gesloten pretparken en dierentuinen en het advies van de ANWB om niet de weg op te gaan. Door alle preventieve maatregelen lijken de overlast en schade mee te vallen.

Het is daarbij wel vanuit welke hoek je ernaar kijkt. Ik denk dat de overlast en inkomstenderving voor sportclubs, evenementen en organisaties helemaal niet is meegevallen. Hierin zit steeds de afweging.  Hoe groot zijn de kansen op de bedreigingen en welke schade brengt het dan met zich mee als het inderdaad misgaat? De meeste van ons vermijden graag dingen die mis kunnen gaan en zeker als er een kans op letsel is. Dan nemen we liever het zekere voor het onzekere. Misschien wel met spijt achteraf.

Inschatten van risico’s

Voor onze eigen klussen en projecten werkt het niet anders. Ook daar kleven altijd risico’s aan. Meestal steken we de kop in het zand en hopen maar dat er niets misgaat.
Om te voorkomen dat achteraf veel tijd en inspanning nodig is om het ontstane probleem op te lossen, is het handig om een voorbeeld te nemen aan het waarschuwingssysteem van het KNMI. Om dus vooraf vast te stellen op welke wijze de risico’s beheerst kunnen worden, of teruggebracht tot een aanvaardbaar niveau. Ook al baalde ik dat het weeralarm mijn zondagse plannen deed wankelen, als projectmentor vind ik zo’n risico-analyse waardevol en belangrijk!

Hoe maak je zo’n analyse?

1. Inventariseer wat er mis zou kunnen gaan
   Denk bij Ciara aan: omvallende bomen, rondvliegende reclameborden, dakpannen of tuinmeubelen.
2. Bepaal hoe groot het effect of gevolg is, als het daadwerkelijk mis gaat.
   Dus hoe groot de schade is die zou kunnen optreden.
   Het effect kan vooral bestaan uit tijd-, geld-, of kwaliteitsverlies. Dus dat het uitloopt, dat er hogere kosten zijn of dat de kwaliteit minder is geworden of het resultaat zelfs nutteloos of onbruikbaar.
3. Beoordeel hoe groot de kans is, dat dit ook echt gebeurt
   Dit gaat van ‘verbaast zijn dat het optreedt’ tot ‘verbaast zijn als het niet optreedt’. Tussen die verbazing zitten nog kansen als waarschijnlijk of waarschijnlijk niet en fifty –fifty.
4. Bedenk wat er nodig is om de belangrijkste risico’s te voorkomen of de schade te beperken

   Elk risico vraagt om eigen maatregelen. Denk daarbij aan maatregelen op het gebied van preventie, aan maatregelen voor het beperken van de schade als de bedreiging zich voordoet of aan het bewust kiezen voor het nemen van geen enkele maatregel. In dat geval accepteer je de mogelijke gevolgen van het risico. Dit doe je als de kans dat het misgaat en de gevolgen daarvan klein zijn en / of wanneer de kosten van de maatregel hoger zijn dan de mogelijke schade.

De gekozen maatregelen worden opgenomen in de plannen.
Eens een maatregel hoeft geen maatregel te blijven. Gedurende het hele project wordt gekeken of de maatregel nog past bij de veranderende omstandigheden of dat de maatregel moet worden aangepast.

In de wind geslagen

Het advies van de ANWB, om niet de weg op te gaan, heb ik zelf overigens letterlijk en figuurlijk in de wind geslagen. Je kunt je afvragen of dat slim was, een gewaarschuwd mens telt voor twee, nietwaar?  Voor mij voelde de kans, op het uitkomen van de bedreigingen, als te verwaarlozen. Dus: ik zette een dankbare dochter af op het station en kwam ongeschonden thuis. Maar natuurlijk had het ook anders kunnen lopen, dan had ik waarschijnlijk een toontje lager gezongen. Zo blijft het steeds afwegen welke risico’s je verwacht, hoe je ze beoordeeld en welke maatregelen je vervolgens neemt. Alleen achteraf kun je vaststellen of het te weinig, genoeg of teveel was. Maar achteraf is de wereld altijd makkelijker te verklaren. Zeker is wel dat het slimmer is om vooraf een analyse te doen, dan om de kop in het zand te steken en te hopen dat er niets misgaat.